بعد از اینکه در پست گذشته مسائلی را در مورد توجیه عقلانی بحث تقلید بیان کردیم به این نتیجه رسیدیم که انسان بنا به حکم عقل در مسائلی که نمیداند باید به سراغ افراد متخصص رفته و از آنها کمک بگیرد. ممکن است که این سوال در ذهن بعضی از خوانندگان محترم هم پیش بیاید که علاوه بر حکم عقل که انسان را به پیروی کردن از متخصصین وا میدارد، خداوند هم در قرآن به این مورد اشارهای داشته و آیهای در این خصوص داریم یا نه؟ در جواب باید بگوییم که بله آیاتی در کتاب خداوند (یا همان قرآن مجید) وجود دارد که ما را امر به پرسش از دانایان کرده است.
خداوند در سوره نحل فرموده: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ [نحل/43] پس اگر نمىدانيد، از پژوهندگان كتابهاى آسمانى جويا شويد». این آیه موارد مهمی را برای ما مشخص میکند. اول اینکه باید در مسائلی که نمیدانیم به سراغ عالمان و دانشمندان برویم و نکته دیگر اینکه وقتی چیزی را نمیدانستیم، سراغ هر کسی نرویم. چنانچه همه ما معمولا سعی میکنیم برای انجام هر کاری به واردترین شخص مراجعه کنیم.
حال در مسائل دینی که اصلیترین مسائل زندگی برای انسانهای خداپرست و معتقد به جهان آخرت میباشد، مسئله پرسیدن از آگاهان و دانایان شکل جدیتری به خود میگیرد و ما باید در مورد مسائل دینی به داناترین و عالمترین فرد که خصوصیات ویژه دیگری نیز دارد مراجعه کنیم. مسئله تقلید جزء اولین مسائلی است که در توضیح المسائل همه مراجع عالیقدر شیعه آمده و کیفیت آن را بیان داشته که به آن اشاره میکنیم: تقلید در احکام، عمل کردن به دستور مجتهد است. و از مجتهدی میتوان تقلید کرد که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلالزاده، زنده و عادل باشد….و لازم است مجتهدی که انسان از او تقلید میکند، «أعلم» باشد یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدهای زمان خود تواناتر باشد. [1]
بنابراین ما باید در مسائل دینی به سراغ عالمان دین و بلکه داناترین آنها رفته و در انجام امورات دینی به دستور آنها عمل کنیم.
پینوشت:
[1]. توضیح المسائل مراجع عظام تقلید